اگر شروع به یادگیری برنامه‌نویسی کرده‌اید، باید به خودتان افتخار کنید
خیلی‌ها حتی جرات برداشتن اولین قدم را ندارند. شما با روزی فقط ۱٪ پیشرفت، جلوتر از کسانی هستید که فقط روی مبل نشسته‌اند و آرزو می‌کنند چیزی یاد بگیرند. یادگیری برنامه‌نویسی مسیری ساده و بی‌خطا نیست. طبیعی است که اشتباه کنید، اما خبر خوب این است که بیشتر اشتباهات مبتدی‌ها قابل پیشگیری هستند. در این مقاله، نکات و اشتباهات رایج مبتدی‌ها در برنامه‌نویسی را بررسی می‌کنیم و راهکارهای عملی برای جلوگیری از آن‌ها ارائه می‌دهیم.
اگر تازه‌کار هستید و مسیر رو به صورت خودآموز شروع کرده اید، بهتر است قبل از هرچیز با چالش‌های یادگیری برنامه‌نویسی به صورت خودآموز آشنا شوید.
به اشتباهات رایج در مسیر یادگیری میپردازیم:
اشتباه شماره ۱: نداشتن هدف و برنامه
بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند چرا برنامه‌نویسی یاد می‌گیرند شروع می‌کنند و بعد از مدت کوتاهی انگیزه‌شان را از دست می‌دهند.
راه حل: یک هدف مشخص داشته باشید. مثلاً: «می‌خواهم تا ۶ ماه آینده یک توسعه‌دهنده‌ی فرانت‌اند سطح جونیور شوم» یا «می‌خواهم پروژه‌ی وبلاگ شخصی‌ام را با پایتون بسازم».
داشتن یک پروژه یا مقصد روشن به شما انگیزه و مسیر می‌دهد.
اشتباه شماره ۲: پرش از پایه‌ها
یادگیری اصولی یعنی از ساده‌ترین مفاهیم شروع کنید. بسیاری از مبتدی‌ها می‌خواهند یک‌راست بروند سراغ پروژه‌های پیچیده و زود دلسرد می‌شوند.
راه‌حل: عجله نکنید، از مفاهیم پایه (متغیرها، شرط‌ها، حلقه‌ها و توابع) شروع کنید و به مرور سراغ مباحث پیشرفته‌تر بروید.
اشتباه شماره ۳: یادگیری چند زبان به صورت همزمان
خیلی‌ها فکر می‌کنند باید همزمان جاوا، پایتون، جاوااسکریپت و PHP یاد بگیرند. این فقط باعث سردرگمی می‌شود.
راه‌حل: یک زبان بازارپسند و پرکاربرد انتخاب کنید (مثلاً Python یا JavaScript) و تا زمانی که به سطح متوسط نرسیده‌اید، سراغ زبان دیگر نروید.
اشتباه شماره ۴: غرق شدن در منابع آموزشی زیاد
وبلاگ‌ها، دوره‌ها و ویدئوهای آموزشی بی‌نهایت‌اند! اما استفاده‌ی همزمان از ده‌ها منبع مختلف، فقط باعث «فلج تصمیم‌گیری» و سردرگمی می‌شود.
راه‌حل: دو یا سه منبع اصلی انتخاب کنید و در کنار آن‌ها روی پروژه‌های شخصی تمرکز کنید.
اشتباه شماره ۵: گرفتار شدن در «Tutorial Hell»
یعنی فقط تماشا کردن آموزش‌ها و هیچ‌وقت کدنویسی نکردن. این بزرگ‌ترین دام برای تازه‌کارهاست.
راه‌حل: نسبت ۲۰/۸۰ را رعایت کنید → ۲۰٪ تئوری، ۸۰٪ تمرین. بعد از هر آموزش، حتماً کدی بنویسید و یک پروژه کوچک شروع کنید.
اشتباه شماره ۶: ترس از خطا و خراب کردن
خیلی‌ها می‌ترسند چیزی را خراب کنند. در حالی‌که بهترین یادگیری دقیقاً از دلِ خطاها بیرون می‌آید.
راه‌حل: امتحان کنید، خطا بگیرید، دیباگ کنید. یادتان باشد «اشتباه بهترین معلم است».
اشتباه شماره ۷: حفظ کردن کد به جای درک کردن
برنامه‌نویسی مثل تاریخ یا لغت‌نامه نیست که با حفظ کردن جلو بروید.
راه‌حل: هر مفهومی را بلافاصله در یک پروژه‌ی واقعی پیاده کنید. این‌گونه به‌صورت طبیعی در ذهنتان می‌ماند.
اشتباه شماره ۸: کدنویسی بدون طراحی و فکر
بعضی‌ها مستقیم پشت لپ‌تاپ می‌نشینند و فقط شروع به تایپ می‌کنند.
راه‌حل: قبل از نوشتن کد، روی کاغذ یا در ذهنتان مسیر حل مسئله را طراحی کنید (الگوریتم، شبه‌کد و تقسیم مسئله به بخش‌های کوچک).
اشتباه شماره ۹: کپی کردن کد بدون درک منطق
کپی/پیست کردن از StackOverflow همیشه بد نیست، اما اگر هیچ‌وقت ندانید «چرا» یک کد جواب داده، هیچ رشدی نمی‌کنید.
راه‌حل: هر بار که کدی کپی می‌کنید، سعی کنید آن را بازنویسی کنید و خط به خط بفهمید چه کار می‌کند.
اشتباه شماره ۱۰: تست نکردن مداوم کد
کد شما همیشه مطابق همان چیزی که انتظار دارید کار نمی‌کند! اگر زود به زود تست نکنید، خطاها روی هم جمع می‌شوند.
راه‌حل: کد را مرحله به مرحله تست کنید تا هم خطاها زودتر پیدا شوند و هم وقت‌تان هدر نرود.
اشتباه شماره ۱۱: تنها کار کردن
خیلی از مبتدی‌ها در سکوت کار می‌کنند و وقتی به مشکل می‌خورند، زود ناامید می‌شوند.
راه‌حل: عضو انجمن‌ها، گروه‌های تلگرامی، دیسکورد یا فروم‌های برنامه‌نویسی شوید. کمک گرفتن از دیگران یادگیری را چند برابر سریع‌تر می‌کند.
اشتباه شماره ۱۲: گرفتار شدن در مقایسه و «سندروم impostor»
خیلی‌ها فکر می‌کنند چون سریع یاد نمی‌گیرند یا کدشان تمیز نیست، «به درد برنامه‌نویسی نمی‌خورند».
راه‌حل: خودتان را فقط با دیروز خودتان مقایسه کنید، نه با افراد حرفه‌ای.
اشتباه شماره ۱۳: ول کردن مسیر وقتی سخت می‌شود
در برنامه‌نویسی لحظه‌هایی هست که حس می‌کنید هیچ چیز نمی‌فهمید.
راه‌حل: یادتان بیاید چرا شروع کردید. با پشتکار و تمرین مداوم، هر مفهومی بالاخره جا می‌افتد.
اشتباه شماره ۱۴: نداشتن نظم و استمرار
اگر چند روز یادگیری را رها کنید، احتمال زیادی هست که کلاً دست بکشید.
راه‌حل: حتی اگر روزی ۲۰ دقیقه هم شده، یک روتین ثابت برای تمرین داشته باشید.
اشتباه شماره ۱۵: کمال‌گرایی
هیچ برنامه‌نویسی کد بی‌نقص نمی‌نویسد. اگر منتظر «کد عالی» باشید، هیچ‌وقت پروژه‌ای را تمام نخواهید کرد.
راه‌حل: بسازید، تست کنید، منتشر کنید. بعداً می‌توانید اصلاح کنید.
اشتباه شماره ۱۶: برچسب زدن به خودتان «من تازه‌کارم»
وقتی خودتان را «مبتدی» خطاب کنید، دیگران شما را جدی نمی‌گیرند و خودتان نیز ناخودآگاه اعتمادبه‌نفس‌تان را از دست می‌دهید.
راه‌حل: همه در حال یادگیری هستند. شما یک «برنامه‌نویس در حال رشد» هستید، نه یک «بی‌تجربه».
برنامه‌نویسی مثل یک سفر طولانی است. در این مسیر اشتباهات زیادی خواهید داشت، اما اگر نکات و اشتباهات رایج مبتدی‌ها در برنامه‌نویسی را بفهمید و آن‌ها را مدیریت کنید، خیلی سریع‌تر پیشرفت می‌کنید.
یادتان باشد:
- روی یک زبان تمرکز کنید.
- تمرین و پروژه‌های واقعی را فراموش نکنید.
- از جامعه‌ی برنامه‌نویسان کمک بگیرید.
- به جای ناامیدی، هر اشتباه را یک فرصت یادگیری ببینید.
پیشنهاد مطالعه: اگر هنوز در مرحله‌ی انتخاب زبان برنامه‌نویسی هستید، مقاله‌ی «بهترین زبان‌های برنامه‌نویسی برای شروع» را از دست ندهید.